Vasten leidt tot minder inflammatie en een verbetering van het metabolisme. Langdurig vasten is echter vaak niet goed vol te houden en daarnaast geeft dit een verlaging van het energie metabolisme. Periodiek vasten (middels een Fasting Mimicking Diet (FMD), 4-7 dagen per maand, alleen water in combinatie met een plantaardig dieet) toonde gunstige effecten in mensen zonder diabetes* . In deze studie wordt een 5 dagen per maand FMD onderzocht bij mensen met diabetes type 2.
Methoden
De Fasting In diabetes Treatment (FIT) trial is een gerandomiseerde, gecontroleerde trial in de 1e lijn met centra uit Leiden en Den Haag. Deelnemers met diabetes type 2, een leeftijd > 18 jaar en < 75 jaar, BMI ≥ 27 kg/m2, een HbA1c > 48 mmol/mol en behandeling met leefstijl advies en/of metformine konden worden geïncludeerd. Exclusie criteria waren onder andere een recent myocardinfarct (< 6 maanden), een klaring < 30 ml/min per 1.73m2 en een voorgeschiedenis met syncope gerelateerd aan calorierestrictie. De FMD groep volgde in totaal 12 cycli van 5 achtereenvolgende dagen dieet per maand, naast de reguliere controle in de 1e lijn. Dag 1 van het dieet bevatte ongeveer 1100 kcal en dag 2-5, 750 kcal. Tijdens de interventie vond telefonisch contact plaats om compliance te bevorderen. De primaire uitkomst maten waren HbA1c en dosis verandering van de metformine.
Resultaten
100 deelnemers werden gerandomiseerd, 51 naar de FMD groep en 49 in de controle groep.
Van 2 deelnemers in de FMD groep en 6 in de controle groep waren de baseline metingen niet beschikbaar, in de intention to treat analyse werden daarom N=49 deelnemers in de FMD groep meegenomen en N=43 in de controle groep. De deelnemers in de FMD groep waren 62 ± 8 jaar oud versus 64 ± 8 in de controle groep. 94 % (N= 46) werd behandeld met metformine in de interventie groep versus 84 % (N=36 ) in de controle groep. De BMI was 31.3 kg/m2 (29.2-35.7) in de FMD groep versus 31.9 (29.8-34.3) in de controle groep. De HbA1C daalde van 52.2 ± 9.3 mmol/mol op baseline naar 49.5 ± 8.2 mmol/mol op 12 maanden in de FMD groep, en steeg van 53.7 ± 12.2 mmol/mol naar 53.8 ± 7.6 mmol/mol in de controle groep, met een gecorrigeerd behandel effect van −3.2 mmol/mol (p=0.04). De metformine kon geheel gestopt worden in 17 patiënten in de FMD groep (16 %) en 2 in de controle groep (5 %). Daarnaast was er in de FMD groep een reductie in BMI, heupomtrek en lichaamsvetpercentage maar geen effect op lipiden en bloeddruk. Gedurende de follow up stopten in de FMD groep 13 van de 49 deelnemers (26.5 %) en nog eens 6 raakten lost to follow up.
Conclusie
Een maandelijkse interventie middels FMD naast reguliere begeleiding in de 1e lijn bij mensen met diabetes type 2 die behandeld werden met metformine liet een verbetering in glucoregulatie zien en een afname in metformine gebruik.
Relevantie voor de praktijk
Sterke punten van deze studie zijn de relatief lange follow up duur (12 maanden) en de interventie in de 1e lijn, aangezien de meeste patiënten met diabetes type 2 in Nederland in de 1e lijn behandeld worden. Een beperking is dat alleen patiënten die metformine gebruikten werden geïncludeerd, waardoor de resultaten niet te extrapoleren zijn naar patiënten die ook overige glucose verlagende medicatie gebruiken. Daarnaast laat ook deze studie weer zien dat dieetinterventies (ook al is het dieet “maar” 5 dagen per maand) uitdagend zijn; immers ruim een kwart van de deelnemers in de FMD groep viel uit ondanks de telefonisch aanmoediging van het studieteam.
Bron
Van den Burg, E.L., Schoonakker, M.P., van Peet, P.G. et al. Integration of a fasting-mimicking diet programme in primary care for type 2 diabetes reduces the need for medication and improves glycaemic control: a 12-month randomised controlled trial. Diabetologia (2024). https://doi.org/10.1007/s00125-024-06137-0
Referenties
De Cabo R, Mattson MP (2019) Effects of intermittent fasting on health, aging, and disease. N Engl J Med 381(26):2541–2551. https:// doi. org/ 10. 1056/ NEJMr a1905 136
