Type 2 diabetes is een complexe ziekte. Er kunnen heel verschillende oorzaken aan ten grondslag liggen. Hoe meer inzicht in de oorzaken, hoe gerichter het ziektebeloop voorspeld kan worden, maar ook het effect van de behandeling en het optreden van complicaties. Deze maand verscheen in Diabetologia een uitgebreide review van onderzoeken naar de diverse oorzaken van type 2 diabetes.1
Vierhonderd genetische varianten
Type 2 diabetes is een heterogene ziekte. De oorzaak kan liggen in fysiologische factoren als bètacelfunctie en insulineresistentie of genetische factoren. Zo zouden er vierhonderd verschillende genetische varianten zijn. Door hier meer inzicht in te verkrijgen is het mogelijk om type 2 diabetes te clusteren in subgroepen en op basis daarvan het beloop te voorspellen en de meest optimale behandeling in te zetten.
Diagnostische test
Het lastige is dat er geen diagnostische test is voor type 2 diabetes. Daarom is het zo belangrijk meer onderzoek te doen naar mogelijke oorzaken. Die kunnen liggen een mix van type 1 diabetes, monogenetische diabetes en andere oorzaken. Daarnaast zijn er nog niet vastgestelde monogenetische subtypen en andere zeldzame oorzaken. Binnen de grotere groep met de ‘klassieke’ vorm is veel variatie in fenotypen.
Verschillende pathways
Een van de onderzoeken die beschreven wordt in het artikel is dat van McCarthy die het paletmodel ontwikkelde. McCarthy onderscheidt verschillende oorzaken voor de ontwikkeling van type 2 diabetes: bètacelfunctie, bètacelmassa, insulinewerking, glucagonsecretie en vetdistributie. Elke persoon met type 2 diabetes ontwikkelt diabetes door een combinatie van deze defecten. Bij de een kan dit leiden tot een milde vorm van diabetes, maar ook tot een meer extreme vorm als bètaceldysfunctie of ernstige lipodystrofie.
Subgroepen
In een andere grote studie, de All New Diabetes in Scania (ANDIS) study, zijn 14.000 mensen onderzocht die naar verwachting binnen korte termijn de diagnose type 2 diabetes zouden krijgen of recent gekregen hadden. Zij zijn ingedeeld in vijf subgroepen:
- Ernstige auto-immuun diabetes (SAID), oftewel type 1 diabetes
- Ernstige insulineafhankelijke diabetes (SIDD),
- Diabetes door ernstige insulineresistentie(SIRD),
- Milde aan overgewicht gerelateerde diabetes (MOD)
- Milde leeftijdgerelateerde diabetes (MARD)
Combineren klinische en genetische factoren
De vraag is: zijn we binnenkort in staat de verschillende fenotypen te onderscheiden en te begrijpen? Een belangrijke stap is steeds meer klinische en genetische factoren te combineren en op basis daarvan risicogroepen te onderscheiden. Zo komt er steeds meer data beschikbaar, kunnen verfijnder subgroepen worden onderscheiden en kan daarbinnen steeds meer persoonsgerichte zorg worden geleverd. Voor de klinische praktijk is het van groot belang te onderkennen dat type 2 diabetes bij een groot deel van de patiënten een andere oorzaak heeft.
Referenties
