Tijdens het ADA congres in San Francisco werd er een gecombineerd symposium georganiseerd door ADA en de ASN (American Society of Nephrology) met als titel ‘Cardiovascular and Renal Protection in Diabetes—Beyond SGLT2 Inhibitors and GLP-1 Receptor Agonists’
Alice Cheng van de University of Toronto gaf een interessante uiteenzetting over het thema precision medicine in het kader van diabetische complicaties. Zo werd besproken dat de type 2 diabetes richtlijnen zich de afgelopen jaren ontzettend ontwikkeld hebben, van one size fits all naar het kiezen van de behandeling op specifieke kenmerken van de patiënt die voor je zit. Er wordt steeds meer onderscheid gemaakt tussen types diabetes en niet meer slechts type 1 en type 2. Op dit moment is het echter nog niet mogelijk om een individu volledig op maat te behandelen, maar precision medicine zal in de toekomst zeker kunnen bijdragen aan het terugdringen van complicaties.
Om nieuwe behandelmogelijkheden te vinden is het van belang om basale wetenschap te integreren met systeembiologie en klinische data. In het geval van bijvoorbeeld MODY is dit relatief makkelijk, omdat voor een specifieke verstoring een specifiek target te ontwikkelen is. Soms kan een dergelijk target gebruikt worden in een bredere populatie, maar vaker is het een lange en ingewikkelde route om van het identificeren van een nieuw targets naar een effectieve en gerichte therapie te komen. Als voorbeeld beschreef Aruna Pradhan (Harvard), de lange weg van het identificeren van inflammatie als risico-verhogende factor naar de eerste trial die ook daadwerkelijk cardiovasculair voordeel wist te laten zien van anti-inflammatoire therapie, de CANTOS trial (NEJM, 2017).
Binnen de diabetische nierziekten blijven nieuwe interventies erg welkom. Peter Rossing (Steno Diabetes Center), vertelde over de ontwikkeling van en huidige studies naar nieuwe mineraal corticoïde receptor antagonist finerenone als een nieuwe benadering om diabetische nierziekten te behandelen. De trials FIGARO and FIDELIO zullen laten zien of cardiorenale uitkomst daadwerkelijk verbeterd kunnen worden zonder ernstige complicaties te veroorzaken.
Tot slot werd de causale rol van urinezuur in het ontstaan van cardiorenale complicaties besproken door Diana Jala van de Universiteit van Iowa. Het laatste woord is hier nog niet over gezegd en specifieke trials zullen moeten uitwijzen of urinezuur-verlagende therapie plaats heeft in het voorkomen van diabetes complicaties.
De toekomst precision medicine lijkt veelbelovend, maar de weg is lang en er zijn een aantal voorwaarden nodig om voortgang mogelijk te maken:
- Het begint allemaal met weefsel, er zijn samples van zowel gezonde als zieke mensen nodig om nieuwe targets te identificeren.
- De ondersteunende techniek, waaronder artificial intelligence, moet nog stappen maken om het beter mogelijk te maken. Big data kost erg veel rekenkracht.
- Bij het design van klinische trials moet rekening gehouden worden met precision medicine. Zo zouden trials met alleen responders belangrijke vragen kunnen beantwoorden.
- Regelgevende instanties moeten nadenken over de mogelijkheid om meer middelen te spenderen aan een duurdere behandeling als die voor individuen effectiever kan zijn en zo op lange termijn kosten effectiever.
- Patiënten moeten goed voorgelicht worden en betrokken worden in het proces.
Kortom, precision medicine kan veel opleveren om diabetes complicaties te behandelen of voorkomen, maar het vereist een omslag in werken en denken.
