Sedentair gedrag ofwel veel zitten verhoogt het risico op type 2 diabetes, zo bleek al eerder. Uit recent gepubliceerde resultaten van de Maastricht Studie blijken ook ‘fitte’ mensen verhoogd risico te lopen op prediabetes en type 2 diabetes als zij veel zitten. Het onderzoek is op 11 september gepubliceerd in Diabetologia.
Vraagstelling
Wat heeft de meeste invloed op de cardio-metabole gezondheid: sedentair gedrag (ST) ofwel het aantal uren dat iemand zit, intensieve(re) lichamelijke activiteit (HPA) of hoe fit iemand is (cardio-respiratoire fitness, CFR)?
Methode
In een cross-sectioneel onderzoek is onder 1933 volwassen deelnemers aan de Maastricht Studie (40-75 jaar) gekeken of ST, HPA of CFR gerelateerd zijn aan de cardio-metabole gezondheid. De deelnemers droegen beweegmeters (activPAL3) om hun dagelijkse activiteiten te registreren. CRF is bepaald met een submaximale fiets–ergometer test. Aan de hand van een orale glucosetolerantietest (OGTT) is vastgesteld of bij de deelnemers sprake was van prediabetes of diabetes type 2. De waarschijnlijkheid op het ontwikkelen van metabool syndroom, prediabetes of type 2 diabetes is afzonderlijk en in combinatie onderzocht op ST–CRF en HPA–CRF. Het is voor het eerst dat deze verbanden zijn gelegd.
Studieresultaten
Hoger ST, lager HPA en lager CRF worden in verband gebracht met een verhoogd risico op metabool syndroom en type 2 diabetes, onafhankelijk van elkaar. Deelnemers die minder fit zijn (laag CRF) en weinig bewegen (laag HPA) hadden een extra verhoogd risico op het ontwikkelen van het metabool syndroom [OR 5.73 [95% CI 3.84, 8.56]) en type 2 diabetes (OR 6.42 [95% CI 3.95, 10.45]). Ook bij mensen met die wel fit zijn (hoog CRF) bleek veel zitten (hoog ST) geassocieerd met een significant hoger risico op metabool syndroom (OR 2.93 [95% CI 1.72, 4.99]) en type 2 diabetes (OR 2.21 [95% CI 1.17, 4.17]). Het hoogste risico werd gezien in mensen met een laag CRF en hoog ST (OR [95% CI]: metabool syndroom 9.22 [5.74, 14.80]; type 2 diabetes, 8.38 [4.83, 14.55]).
Relevantie voor de praktijk
Al met al is duidelijk dat mensen met een combinatie van lage fitheid/veel sedentair gedrag of met een combinatie lage fitheid/weinig lichamelijke activiteit het grootste risico lopen op type 2 diabetes en metabool syndroom. Opvallend was dat ook de combinatie hoge fitheid/veel sedentair gedrag samenhangt met een hoger risico op diabetes of metabool syndroom. Het is dus van belang niet alleen te kijken naar het sedentair gedrag, maar ook naar HPA en CRF om het risico op type 2 diabetes en metabool syndroom te verlagen.
Vervolg
Aangezien dit een cross-sectioneel onderzoek betreft, is het zinvol de metingen te herhalen om veranderingen in de gezondheid te kunnen bepalen. Volgens de onderzoekers is het dan beter vast te stellen hoeveel sedentair gedrag het risico verhoogt en hoeveel lichamelijke activiteit en in welke intensiteit precies nodig is om metabool syndroom te voorkomen of uit te stellen.
De Maastricht Studie is een grote studie naar de oorzaken en gevolgen van type 2 diabetes en andere chronische ziekten. In totaal zijn meer dan 8000 mensen in de leeftijdscategorie 40-75 jaar uit Maastricht en omstreken, met en zonder diabetes, jarenlang medisch gevolgd en onderzocht.
Klik hier voor een educatievideo waarin Prof. dr. Nicolaas Schaper in gaat op het belang van ‘minder zitten’.
Bronnen:
https://diabetologia-journal.org/2018/09/10/http-diabetologia-journal-org-wp-content-uploads-2018-09-vandervelde-pdf/
https://link.springer.com/article/10.1007/s00125-018-4719-7
https://cvgk.nl/2018/09/12/zelfs-fitte-mensen-lijken-risico-op-t2dm-te-hebben-bij-te-veel-zitten/
