Momenteel verwerven GLP-1 analogen een belangrijke plaats in de behandeling van obesitas, zowel bij patiënten mét als zonder type 2 diabetes. In grote trials (i.e. de zogenoemde SURMOUNT studies) kwam naar voren dat behandeling met tirzepatide, een GIP én GLP-receptor agonist ineen, bij patiënten zonder type 2 diabetes leidde tot een klinisch zeer relevante gewichtsreductie. In de SURMOUNT-4 studie, waarvan de resultaten op de Annual Meeting van de EASD 2023 werden gepresenteerd, werd gekeken naar het effect van relatief langdurig gebruik van tirzepatide op gewichtsverlies.
Materiaal en methoden
SURMOUNT-4 was een gerandomiseerde, placebo-gecontroleerde studie bij 783 obese volwassenen zonder diabetes waarin het effect van tirzepatide vergeleken werd met placebo. De studie had twee periodes: een 36 weken durende startperiode waarin alle geïncludeerde deelnemers werden behandeld met tirzepatide, gevolgd door een 52 weken durende periode waarbij de deelnemers gerandomiseerd en dubbelblind behandeld werden met tirzepatide of met een placebo. De primaire uitkomstmaat was de verandering in lichaamsgewicht na 88 weken.
 Resultaten
Gemiddeld hadden de deelnemers bij aanvang een leeftijd van 47.6 jaar, een van BMI 38.3 en een gewicht 107 kg. Aan het einde van de startperiode van 36 weken was de gemiddelde afname van het gewicht 21%. Na het einde van de vervolgperiode, i.e. na 88 weken, werd in de groep die doorbehandeld was met tirzepatide nog een extra 6.7% gewichtsverlies gezien, terwijl in de deelnemers in de placebo groep weer 14.8% in gewicht aankwamen. Het gemiddelde BMI in de tirzepatide groep na 88 weken was 28.2 mg/m2, en 34.8 kg/m2 bij de placebo groep. Zoals verwacht hadden deelnemers in de tirzepatide groep meer gastrointestinale bijwerkingen dan de deelnemers in de placebo groep. De meerderheid van deze bijwerkingen werd beschreven als mild van aard, echter 10.4% van de tirzepatide gebruikers moest stoppen vanwege bijwerkingen.
Conclusie en relevantie voor dagelijkse praktijk
Tirzepatide bewerkstelligt bij volwassenen met obesitas een spectaculair gewichtsverlies, waarbij het gewicht na 2 jaar gebruik gemiddeld nog steeds met meer dan 25% is afgenomen. Het overgrote deel van deze gewichtsafname wordt bereikt in de eerste 36 weken van gebruik. Echter, wanneer tirzepatide gestaakt wordt leidt dit weer tot significante gewichtstoename. De onderzoekers geven aan dat hun resultaten onderschrijven dat obesitas moet worden gezien als een chronische ziekte, waarvoor – net als bij andere chronische ziekten – mogelijk een chronische therapie nodig is. Wellicht zal toekomstig onderzoek informatie geven over het eventuele nut van intermitterend behandelen met GLP-1/GIP analogen, of een lage onderhoudsdosering om obesitas duurzaam te beteugelen. Als we obesitas inderdaad beschouwen als een chronische ziekte, geeft dit onderzoek in elk geval een belangrijke boodschap mee aan patiënten: Er bestaat geen ‘quick fix’, ook niet met tirzepatide. De medicatie verbetert de ziektelast en houdt de ziekte onder controle, maar de ziekte zal een relapse laten zien na het staken van de medicatie.Â
