In de afgelopen jaren hebben SGLT2-remmers vanwege de gunstige cardiale en renale effecten een belangrijke plaats gekregen in de behandeling van type 2 diabetes. Door vergrijzing en een toegenomen levensverwachting van de bevolking zullen er in de nabije toekomst steeds meer ouderen zijn met type 2 diabetes. Omdat het risico op cardiale en renale complicaties groter wordt bij een hogere leeftijd, lijken SGLT2-remmers een aantrekkelijke optie voor ouderen met type 2 diabetes. Tijdens de EASD Annual Meeting werd dinsdag 28 september stilgestaan bij de potentiële voor- en nadelen van het gebruik van SGLT2-remmers bij ouderen. Hieronder vindt u de highlights.
Amerikaanse onderzoekers presenteerden de nieuwe analyses van de VERTIS-CV studie. In deze grote gerandomiseerde trial werd gekeken naar het effect van ertugliflozine op cardiovasculaire uitkomstmaten bij patiënten met type 2 diabetes en cardiovasculaire ziekte. De belangrijkste initiële bevinding van de VERTIS-CV studie was dat ertugliflozine gebruik vs. placebo het risico op nier- en hartfalen verlaagt.
VERTIS-CV STUDY: de opzet
De VERTIS-CV studie includeerde 8232 patiënten: 4093 (49.7%) was <65 jaar, 4145 (50.3%) was ≥65 jaar en 903 (11.0%) ≥75 jaar. De follow-up duur was 3.5 jaar. In de huidige analyse werd gekeken of de het gunstige effect van ertugliflozine even groot was bij oudere patiënten (i.e. >65 jaar en >75 jaar) als bij relatief jongere patiënten. Daarnaast werd gekeken of zij meer last hadden van bijwerkingen.
Minder ziekenhuisopnames ten gevolge van hartfalen
De huidige analyse liet zien dat ertugliflozine gebruik vs. placebo bij patiënten >60 jaar leidde tot een verlaging van het risico op ziekenhuisopnames ten gevolge van hartfalen met ongeveer 30% (HR0.72, 95%CI 0.58-0.97). Bij de leeftijdsgroepen <65 jaar en >75 jaar oud was dit percentage gelijk. Daarnaast hadden patiënten >65 jaar die ertugliflozine gebruikten (t.o.v. placebo) een lager risico op nierfalen (HR0.71, 95%CI 0.45-1.00). Dit effect was tevens gelijk bij de andere leeftijdsgroepen (i.e.< 65 jaar en >75 jaar). De meest gerapporteerde bijwerkingen waren urineweginfecties. Er waren geen verschillen in renale adverse events tussen oudere en jongere patiënten. De incidentie van hypovolemie bij ertugliflozine vs. placebo was respectievelijk 5.3% vs. 4.5% bij patiënten >65 jaar, en 6.9% vs. 5.8% bij patiënten >75 jaar.
 SGLT2-remmers bij ouderen in de klinische praktijk
Italiaanse onderzoekers presenteerden de resultaten van een multicenterstudie, waarbij het doel was om de effectiviteit en veiligheid van SGLT2-remmers bij oudere patiënten met type 2 diabetes in de klinische praktijk te onderzoeken. Er werden 450 patiënten van gemiddeld 74.7 jaar geïncludeerd, die gestart waren met een SGLT2-remmer op een leeftijd >70 jaar. De follow-up duur was ten minste 1 jaar. Er werd gekeken naar de veranderingen in glucoseregulatie, nierfunctie en naar bijwerkingen.
HbA1c en eGFR in combinatie met SGLT2-remmers
De patiënten gebruikten verschillende SGLT2-remmers (47.6% empagliflozine, 41.6% dapagliflozine, 9.1% canagliflozine, 1.7% ertugliflozine) naast medicatie die zij bij inclusie reeds gebruikten (79.6% metformine, 33.1% insuline, 16% andere glucoseverlagende medicatie). Na een jaar daalde het HbA1c van 61 naar 55 mmol/mol (p=0.001). De gemiddelde eGFR bleef stabiel. Bij 12.4% van de patiënten werd een eGFR-daling gezien van meer dan 20%, dit betrof voornamelijk mensen met veel cardiovasculaire co-morbiditeit. Leeftijd was niet geassocieerd met een eGFR-daling van >20%. De voornaamste reden om te stoppen met de SGLT2-remmer (7% stopte) was een urineweginfectie. Er werden slechts bij een klein percentage cardiovasculaire events gezien (2.2%).
Conclusie en relevantie voor de praktijk
Ook bij relatief oudere patiënten van ≥70 jaar hebben SGLT2-remmers een gunstig effect op cardiale en renale uitkomsten. Daarnaast lijken SGLT2-remmers veilig in deze leeftijdsgroep. De bevindingen van bovenstaande studies complementeren deels eerdere resultaten uit grote trials zoals de EMPA-REG studie, waarin patiënten met type 2 diabetes behandeld werden met empagliflozine of placebo. Ook daar werden namelijk bij analyses van subgroepen gunstige effecten waargenomen bij relatief oudere patiënten.
De algemene consensus is dat voorzichtigheid is geboden met SGLT2-remmers bij ouderen, omdat zij mogelijk een groter risico hebben op volumedepletie en daarmee gepaard gaande bijwerkingen zoals hypotensie, orthostase en dehydratie. De resultaten van bovenstaande studies impliceren dat dit mogelijk meevalt. Immers, hoewel ouderen in de VERTIS-CV trial vaker hypovolemisch waren dan jongere patiënten, werd er in de groep >75 jaar geen verschil gezien in incidentie van hypovolemie tussen ertugliflozine- en placebogebruikers. De meeste patiënten in de bovengenoemde studies hadden bovendien een hoog risico op hart- en nierfalen. Mogelijk weegt het relatief kleine risico op bijwerkingen bij deze aangedane groep patiënten niet op tegen de potentieel gunstige cardiale en renale effecten, en valt juist veel winst te behalen. Toekomstige studies zullen ons hier nog meer duidelijkheid over verschaffen.
