Pump, pipes & filter; het belang van cardiorenale effecten bij type 2 diabetes

Het is bekend dat type 2 diabetes is geassocieerd met cardiovasculaire en renale ziekten. Diabetes staat op nummer drie van de belangrijkste risicofactoren voor hartfalen, na leeftijd en geslacht¹. Diabetes heeft effect op de ‘pump’ door het risico op hartfalen, op de ‘pipes’ door het risico op atherosclerose en op de ‘filters’ door het risico op nierziekten’. Hoe gaan we die risico’s zo optimaal mogelijk voorkomen en de aandoeningen behandelen?

Een meta-analyse in de Lancet² van de drie belangrijke cardiovasculaire uitkomsten studies met empagliflozine, canagliflozine en dapagliflozine laat zien dat een SGLT2-remmer moet worden overwogen voor gebruik in de meeste patiënten met type 2 diabetes, ongeacht de aanwezigheid van atherosclerotische cardiovasculaire ziekte of een voorgeschiedenis van hartfalen.

Het vasculaire risico op een myocardinfarct en beroerte is al aanwezig en is zelfs drievoudig verhoogd voordat patiënten de diagnose type 2 diabetes krijgen. Vaatschade is er dus al voor de diagnose. Uit de LEADER trial blijkt dat het aantal betrokken gebieden bepalend is voor het risico. Bij type 2 diabetespatiënten met ASCVD met polyvasculaire aandoeningen is het risico significant hoger dan bij patiënten met een vasculaire aandoening in één gebied³.

De resultaten van de meta-analyse in de Lancet laten zien dat SGLT2-remmers zorgen voor een reductie van belangrijke cardiovasculaire gebeurtenissen met 11% (HR [HR], 0,89, 95% CI, 0,83-0,96), met voordeel bij patiënten met atherosclerotische cardiovasculaire ziekte (HR, 0,86 95% CI, 0,80-0,93) en niet in die zonder (HR, 1,00; 95% CI, 0,87 – 1,16)².

Verder is diabetes geassocieerd met hartfalen. Dit houdt in dat er zelfs zonder hartziekten of symptomen van hartfalen al een verhoogd risico is. De meta-analyse laat zien dat geneesmiddelen uit de SGLT2-klasse het risico op cardiovasculaire sterfte of hospitalisatie voor hartfalen verlagen met 23% (HR, 0.77; 95% CI, 0,71-0,84), met een soortgelijk voordeel bij patiënten met en zonder atherosclerotische hart-en vaatziekten, en met en zonder een geschiedenis van hartfalen².

Ook is het van groot belang de nieren te beschermen bij diabetes. Door nierschade neemt ook het risico op hart- en vaatziekten toe. Hart en nieren zijn nauw met elkaar verweven. Hemodynamische veranderingen leiden tot neurologische en metabole veranderingen en versnellen het optreden van cardiovasculaire events. Een verslechterd albumine creatinine ratio (ACR) is geassocieerd met een verhoogd risico op een myocardinfart en zelfs nog sterker met hartfalen, blijkt uit de SAVOR TIMI-53³.

Uit de meta-analyse blijkt dat SGLT2-remmers het risico op progressie van de nierziekte met 45% (HR, 00:55; 95% CI, 00:48 – 0,64) verlaagt, met een soortgelijk voordeel bij patiënten met en zonder atherosclerotische cardiovasculaire ziekte².

Klik hier voor de volledige video-presentatie van Prof. dr. Subodh Verma waarin hij het ‘Pump, Pipes & Filter concept uitlegt.

Referenties

1. heartfailurerisk.org. Accessed July 17th, 2018.
2. Thomas A Zelniker, et al. SGLT2 inhibitors for primary and secondary prevention of cardiovascular and renal outcomes in type 2 diabetes: a systematic review and meta-analysis of cardiovascular outcome trials. Lancet 2019; 393: 31–39
3. Verma S et al. RESEARCH LETTER Effect of Liraglutide on Cardiovascular Events in Patients With Type 2 Diabetes Mellitus and Polyvascular Disease Results of the LEADER Trial. Mei 2018:2179
4. Scirica BM. JAMA Cardiol. Cardiovascular Outcomes According to Urinary Albumin and Kidney Disease in Patients With Type 2 Diabetes at High Cardiovascular Risk: Observations From the SAVOR-TIMI 53 Trial.2018 Feb 1;3(2):155-163.