Een internationale commissie van 58 experts heeft nieuwe richtlijnen gepresenteerd voor de diagnose en behandeling van obesitas. De commissie heeft consensus bereikt over objectieve criteria voor de diagnose van obesitas die niet alleen gebaseerd zijn op het BMI. Dit moet helpen bij medische beslissingen en het kiezen van de juiste behandeling.
De huidige op BMI gebaseerde metingen van obesitas kunnen adipositas zowel onder- als overschatten en geven onvoldoende informatie over de persoonlijke gezondheidssituatie. Dit was reden om een nieuw model te ontwikkelen voor de diagnose van obesitas. Hierbij is onderscheid gemaakt tussen preklinische en klinische obesitas.
Preklinische obesitas
Preklinische obesitas is gedefinieerd als overmatige adipositas met behoud van functie van andere weefsels en organen en een verhoogd risico op het ontwikkelen van klinische obesitas en ziektes als diabetes type 2, hart- en vaatziekten, bepaalde soorten kanker en psychische stoornissen.
Behandeling
Mensen met preklinische obesitas moeten evidence-based gezondheidsadvies krijgen, en indien nodig dient een passende interventie te worden ingezet om het risico op klinische obesitas en andere obesitasgerelateerde aandoeningen te verkleinen..
Klinische obesitas
Klinische obesitas is gedefinieerd als een chronische, systemische ziekte die wordt gekenmerkt door veranderingen in de functie van weefsels, organen, het hele individu, of een combinatie daarvan, als gevolg van overmatige adipositas. Klinische obesitas kan leiden tot schade aan de eindorganen, met het risico op ernstige en zelfs levensbedreigende complicaties als een hartaanval, beroerte en nierfalen
Diagnose
De diagnose van klinische obesitas wordt gesteld bij één of een combinatie van de volgende factoren:
- de orgaan- of weefselfunctie is verminderd als gevolg van obesitas,
- er is sprake van substantiële, voor leeftijd gecorrigeerde beperkingen in de dagelijkse activiteiten; vanwege de obesitas is de persoon minder mobiel en heeft moeite met de algemene dagelijkse levensverrichtingen (baden, aankleden, toiletbezoek, continentie en eten en drinken).
Het advies is ook mensen met bevestigde obesitas, dat wil zeggen overmatige adipositas met of zonder abnormale orgaan- of weefselfunctie, te beoordelen op klinische obesitas.
Behandeling
Mensen met klinische obesitas moeten op tijd een evidence-based behandeling krijgen om de klachten van obesitas te verminderen of zelfs te laten verdwijnen en te voorkomen dat het erger wordt en schade aan organen veroorzaakt.
Functie van BMI
Het advies van de commissie is de BMI alleen te gebruiken als een surrogaatmaat voor gezondheidsrisico’s op populatieniveau, voor epidemiologische studies of voor screeningsdoeleinden en dus niet als een individuele maatstaf voor gezondheid. Overmatige adipositas moet worden bevestigd door het direct meten van lichaamsvet, indien beschikbaar. Anders moet ten minste één andere meting, zoals tailleomtrek, taille-tot-heupverhouding of taille-tot-hoogteverhouding, samen met de BMI worden gebruikt. Hierbij moeten gevalideerde methoden en passende afkappunten voor leeftijd, geslacht en etniciteit worden toegepast.
Bij mensen met een zeer hoge BMI (d.w.z. >40 kg/m2) kan echter pragmatisch worden uitgegaan van overmatige adipositas en is er geen verdere bevestiging nodig.
Oproep aan beleidsmakers
Beleidsmakers en gezondheidsautoriteiten moeten zorgen voor beschikbare behandelingen voor mensen met ernstige obesitas, die gebaseerd zijn op wetenschappelijk bewijs. Ze moeten helpen om obesitas op bevolkingsniveau te verminderen, door gebruik te maken van actuele wetenschappelijke kennis, en niet afgaan op onbewezen ideeën die mensen zelf de schuld geven voor hun obesitas. Vooroordelen en stigmatisering op basis van gewicht zijn grote obstakels bij het voorkomen en behandelen van obesitas. Zorgverleners en beleidsmakers moeten goed getraind worden om dit belangrijke probleem aan te pakken.
Hoge mate van consensus
Alle aanbevelingen die deze commissie heeft gepresenteerd, zijn goedgekeurd met de hoogste mate van consensus onder de commissieleden, met 90-100% overeenstemming. De aanbevelingen zijn onderschreven door 76 organisaties wereldwijd, waaronder wetenschappelijke verenigingen en belangengroepen voor patiënten.
Referentie
Rubino F, Cummings DE, Eckel RH, et al. Definition and diagnostic criteria of clinical obesity. Lancet Diabetes Endocrinol 2025. January 14, 2025. https://doi.org/10.1016/
