Er is nog altijd terughoudendheid wat betreft het gebruik van kortwerkende insuline-analogen (insuline lispro, insuline aspart en insuline glulisine) bij mensen met type 2 diabetes. Is dit terecht? Aan de hand van een cochrane systematische review is geprobeerd hier duidelijkheid over te krijgen.
Voor dit onderzoek zijn tien RCT’s geselecteerd met een duur van 24 weken of meer waarin een vergelijking is gemaakt tussen kortwerkende insuline-analogen en insuline regular, bij mensen met type 2 diabetes die niet zwanger waren. De data is afkomstig uit de CENTRAL, MEDLINE, Embase, WHO ICTRP Search Portal en ClinicalTrials.gov databases. In de 10 trials zijn in totaal 2751 deelnemers geïncludeerd. Van hen kregen 1388 insuline-analogen en 1363 insuline regular, gedurende een periode van 24 tot 104 weken (gemiddeld 41 weken).
Studieresultaten
Zes onderzoeken rapporteerden het aantal sterfgevallen tijdens het onderzoek, met vijf in de insuline-analogen groep (5 van de 1272 deelnemers, 0.4%) en drie in de groep op insuline regular (3 van de 1247 deelnemers, 0.2%). In zes studies is gekeken naar het optreden van ernstige hypoglykemieën. Doordat dit niet eenduidig is gedaan, is een meta-analyse niet mogelijk. Overall was het aantal hypoglykemieën laag en waren er geen duidelijke verschillen tussen de twee groepen. Hetzelfde gold voor nachtelijke hypoglykemieën. Het gemiddelde aantal niet-ernstige hypoglykemieën was 0.08 events per deelnemer per maand (95% CI 0.00 tot 0.16; P = 0.05; 7 onderzoeken, 2667 deelnemers). De gemiddelde verandering in HbA1c was ‐0.03% (95% CI ‐0.16 tot 0.09; P = 0.60; 9 onderzoeken, 2608 deelnemers).
Uitkomsten
De analyse toonde geen duidelijke voordelen aan van kortwerkende insuline-analogen in vergelijking tot insuline regular bij mensen met type 2 diabetes. Dit zegt niet alles. Er waren namelijk grote verschillen in de diabetesduur en in de in- en exclusiecriteria. Het ontbrak aan patiëntrelevante uitkomsten als algehele mortaliteit, micro- en macrovasculaire complicaties en ernstige hypoglykemieën; geen enkel onderzoek had algehele mortaliteit als primaire uitkomst. Ook was de manier waarop de resultaten zijn gerapporteerd niet consequent.
Conclusie
Kortom, er zijn eenduidige langetermijnuitkomsten nodig over de effectiviteit en veiligheid om conclusies te kunnen trekken over het effect van kortwerkende insuline-analogen op patiënt-relevante uitkomsten.
Bespreking door de redactie
Het feit dat voor een Cochrane review 2 decennia na introductie van insuline-analoga slechts 2751 patiënten gevonden kunnen worden die in RCT’s meegedaan hebben waarbij regular met analoog snelwerkende insuline werd vergeleken, toont aan dat het zoeken naar antwoorden volgens de klassieke evidence-based en dokter gepropageerde methode mogelijk toe is aan heroverweging om de voor- en nadelen van analoge snelwerkende insulines te evalueren. Teleurstellend is dat er geen verschillen gerapporteerd worden in postprandiale glykemische waarden en in HbA1c. Echter, wat voor een patiënt minstens even belangrijk is, is de kwaliteit van leven en het interval tussen spuiten en eten; misschien zou dat wel anno 2019 in een Cochrane review onderzocht moeten worden.
Voor een discussie over geïndividualiseerde patiëntenzorg in de diabetes zie NTvG januari 2019; Dr. E.H. Serné.
