Meerdere grote epidemiologische onderzoeken hebben in de afgelopen decennia laten zien dat de negatieve effecten van obesitas op de volksgezondheid enorm zijn. Hoewel een gezonde levensstijl de allerbelangrijkste maatregel is om obesitas te voorkomen en te behandelen, is dit voor veel mensen vooral op lange termijn een grote uitdaging. De tot op heden ontwikkelde farmacologische opties voor gewichtsverlies waren vaak niet aantrekkelijk vanwege ernstige bijwerkingen of gebrekkige effectiviteit. In een recent gepubliceerde studie in de New England Journal of Medicine werd het effect van semaglutide, een GLP-1 analoog voor wekelijks gebruik, op gewichtsverlies onderzocht bij volwassenen zonder diabetes mellitus. Hier vindt u de belangrijkste bevindingen.Â
Methoden
In een dubbelblinde, gerandomiseerde trial werden 1961 volwassenen zonder diabetes mellitus geïncludeerd. Inclusiecriteria waren een BMI > 30 kg/m2 of een BMI > 27 kg/m2 met daarbij overgewicht-gerelateerde co-morbiditeit (zoals hypertensie, dislipidemie, OSAS of hart- en vaatziekten). Het hebben van diabetes mellitus was één van de exclusiecriteria. Alle deelnemers deden mee met een gecombineerde leefstijlinterventie. De mensen in de interventiegroep kregen daarnaast gedurende 68 weken een behandeling met semaglutide 2.4 mg, versus placebo in de controlegroep. De primaire uitkomstmaat was het percentage verandering in gewicht, tevens werd gekeken naar het effect op bij baseline aanwezige prediabetes en naar bijwerkingen.
Resultaten
De gemiddelde leeftijd van de deelnemers was 47 jaar oud en het gemiddelde BMI 37.9 kg/m2. Van alle deelnemers was 75% vrouw en ruim 40% had ten tijde van de inclusie prediabetes. Na 68 weken was de gemiddelde verandering in gewicht -15.3 kg (= -14.9 %) in de semaglutide groep en -2.6 kg (= – 2.4 %) in de controlegroep (p < 0.001 voor het verschil tussen de groepen). Van de deelnemers met prediabetes ten tijde van inclusie had in de semaglutide groep 84.1% na 68 weken een normale glucoseregulatie, versus 47.8% in de controlegroep. In de semaglutide groep stopten mensen vaker met de studiemedicatie vanwege gastro-intestinale bijwerkingen (4.5% versus 0.8%, p < 0.001)
Conclusie en relevantie voor de praktijk
Bij volwassenen met obesitas (of overgewicht met een daaraan gerelateerd co-morbiditeit) zonder diabetes leidde wekelijks gebruik van semaglutide 2.4mg bovenop een leefstijlinterventie tot een gewichtsverlies van -14.9%. Dit was veel meer dan het gewichtsverlies dat bereikt werd met alleen de leefstijlinterventie. Er werd tevens een gunstig effect gezien op aan obesitas gerelateerd co-morbiditeit, zoals prediabetes. Aangezien in de dagelijkse praktijk regelmatig een gewichtsverlies van 10-15% geadviseerd wordt bij patiënten met obesitas en daaraan gerelateerde aandoeningen (OSAS, prediabetes, hypertensie), zijn de resultaten van dit onderzoek klinisch zeer relevant. Toch dienen er een paar kanttekeningen gemaakt te worden. Door de strikte inclusiecriteria (bijvoorbeeld mensen met – vaak morbide – obesitas maar zónder diabetes) en inclusie van voornamelijk witte vrouwelijke deelnemers is er een geselecteerde deelnemersgroep ontstaan. Om deze reden is het niet geheel duidelijk of de uitkomsten van dit onderzoek direct toepasbaar zijn op de populatie in onze dagelijkse praktijk, waar (morbide) obesitas en type 2 diabetes vaak hand in hand gaan. Daarnaast is het de vraag wat de duurzaamheid van het effect is op langere termijn en wat er precies gebeurt met het gewicht en gerelateerde co-morbiditeit op het moment dat de semaglutide gestaakt wordt. Tot slot wordt de behandeling van gewichtsverlies met semaglutide in Nederland niet vergoed en is nog erg kostbaar. Al met al zijn resultaten van deze trial zeer indrukwekkend, maar nodigen wel uit tot vervolgonderzoek om de klinische toepasbaarheid en lange termijn effecten verder te beoordelen.
Referentie
Wilding et al. Once-Weekly Semaglutide in Adults with Overweight or Obesity. N Engl J Med. Feb 10 2021.
