Bekend is dat het hebben van sociale contacten in zijn algemeenheid helpt om gezond te blijven, maar ook om te ‘copen’ met chronische ziekten. Maar is eenzaamheid op zich ook een risicofactor voor het ontwikkelen van type 2 diabetes (t2DM)? En zo ja, hoe sterk is die factor dan? Dat is het onderwerp van onderstaande studie met een follow up duur van 20 jaar. Omdat eenzaamheid soms geassocieerd is met depressiviteit en slecht slapen (insomnia) werden deze klachten meegenomen als mogelijke mediatoren.
Methods
Gebruikt werden gegevens uit de Trøndelag Health Study (HUNT study), een grote longitudinale studie gebaseerd op een populatie in midden Noorwegen (n=24.024). Zelf gerapporteerde scores van eenzaamheid en HbA1c waarden werden geanalyseerd om het verband tussen eenzaamheid en de incidentie van t2DM te evalueren. Associaties werden weergegeven als OR’s met 95% CI, gecorrigeerd voor geslacht, leeftijd en opleidingsniveau. Verder werden de factoren depressiviteit en slecht slapen onderzocht als mogelijke mediatoren.
Resultaten
Tijdens de 20 jaar durende follow up bleek 4.9% van de deelnemers t2DM te ontwikkelen. Door 12.6 % van de deelnemers werd, in verschillende gradaties, eenzaamheid gerapporteerd. Individuen die zich het meest eenzaam voelden hadden, in vergelijking met personen die zich niet eenzaam voelden, een 2 x hogere kans op het ontwikkelen van diabetes (gecorrigeerde OR 2.19 [95% CI 1.16, 4.15]). Het effect van eenzaamheid werd in geringe mate gemedieerd door slecht slapen, maar niet door tekenen van depressie.
Conclusie
De resultaten suggereren dat eenzaamheid een factor is die de kans op t2DM vergroot. Het effect van eenzaamheid lijkt overigens niet te worden gemedieerd door depressie en nauwelijks door slecht slapen.
Consequentie voor de praktijk / interpretatie
De onderzoekers noemen verscheidene potentiële verklaringen voor hun bevindingen. Zo is er wellicht een nadelig effect van eenzaamheid op de keuze van voedsel en op motivatie tot lifestyle maatregelen. Tevens overwegen zij meer cerebrale / neuro-humorale factoren: toegenomen stress door het alleen zijn met daardoor hogere cortisol spiegels en een hogere inname van koolhydraten. Aangezien factoren zoals BMI en fysieke activiteit niet meegenomen zijn in de multivariabele analyse, is een causale relatie niet aan te tonen. Desalniettemin draagt deze studie wel bij aan de overweging om in de richtlijnen en aanbevelingen ter preventie van t2DM de risicofactor eenzaamheid een plaats te geven.
Referentie
Henriksen, R.E., Nilsen, R.M. & Strandberg, R.B. Loneliness increases the risk of type 2 diabetes: a 20 year follow-up – results from the HUNT study. Diabetologia 66, 82–92 (2023). https://doi.org/10.1007/s00125-022-05791-6
