Proefschrift van de maand
Kirsten Berk, diëtist-onderzoeker in het Erasmus MC, promoveerde 29 november op het onderwerp gewichtsverlies en behoud van gewichtsverlies bij diabetes type 2 (DM2).
Afvallen valt niet mee, maar afgevallen blijven is voor veel mensen zelfs nog moeilijker. Ook bij mensen met overgewicht en type 2 diabetes vormt terugval in gewicht een belemmering voor langdurige cardiovasculair risicoreductie. Dat terwijl bekend is dat het hebben van overgewicht de kans op complicaties en overlijden verhoogd bij mensen met type 2. Cognitieve gedragstherapie, een psychologische behandeling die vaak wordt ingezet bij leefstijlverandering, zou kunnen helpen om terugval in gewicht te voorkomen.
Het onderzoek
Het doel van dit onderzoek was om de effectiviteit van cognitieve gedragstherapie te toetsen op gewichtsbehoud gedurende twee jaar na gewichtsverlies bij obese volwassenen met DM2. Daarnaast is het effect van een very low-calorie diet (VLCD) getoetst op cardiovasculaire risicofactoren. 206 volwassenen met DM2 en BMI>27 ondergingen een VLCD (750 kcal/dag) gedurende acht weken, gevolgd door een periode van twaalf weken met 1100-1300 kcal/dag. Vervolgens werden de deelnemers die 5% of meer van hun gewicht hadden verloren gerandomiseerd naar een controlegroep, die de gebruikelijke zorg ontving, of naar een interventiegroep die 17 sessies cognitieve gedragstherapie aangeboden kreeg, gericht op het voorkómen van gewichtstoename.
Resultaten
De onderzoeksgroep had baat bij dit kortdurend VLCD. Op korte termijn verbeterden zowel bekende als nieuwe risicofactoren voor hart- en vaatziekten. Dit positieve effect van het dieet was onafhankelijk van het gebruik van cardio-protectieve medicatie of hoe lang mensen al diabetes hadden. Na twee jaar was er nog steeds sprake van gewichtsverlies, verminderde insulinebehoefte en een betere score op depressie en moeheid. Maar had de cognitieve gedragstherapie effect op het voorkómen van terugval in gewicht? Helaas kwamen beide groepen weer ongeveer de helft aan van hun verloren gewicht en was er geen verschil tussen de groepen. Dit negatieve resultaat is belangrijk, omdat het ons leert dat deze therapie niet voor dit doel ingezet hoeft te worden bij mensen met type 2 diabetes. Toekomstig onderzoek zal moeten uitwijzen hoe de effectiviteit van gewichtsreducerende diëten kan worden verbeterd, om uiteindelijk overgewicht-geassocieerde type 2 diabetes en complicaties te kunnen voorkomen en genezen.
Kirsten Berk. Weight Loss and Weight Loss Maintenance in Type 2 Diabetes, proefschrift Erasmus Universiteit Rotterdam, 29 november 2017
