Het optreden van hypoglykemie hangt samen met zowel cardiale als niet-cardiale sterfte bij mensen met type 2 diabetes. Wie het risico op niet-cardiale sterfte (bijvoorbeeld kanker) berekent dient daarbij rekening te houden met de kans op vroegtijdig overlijden door een cardiale oorzaak. Daarnaast is het relevant om niet alleen naar de relatieve risico’s na het optreden van een hypo te kijken, maar ook naar het absolute risico. Met dat tweeledig doel werd een retrospectieve studie opgezet om te bezien welk risico iemand loopt in de vijf jaar na een ziekenhuisopname vanwege een hypoglykemie.
Het onderzoek
De gegevens werden verkregen uit de Clinical Practice Research Datalink met geanonimiseerde longitudinale gegevens van ruim 11 miljoen mensen uit 674 huisartspraktijken in het VK. Van alle geanalyseerde patiënten (> 18 jaar, diagnose type 2 diabetes tussen 1 januari 1998 en 1 januari 2011, minstens een ernstige hypo) waren ook elektronisch gekoppelde gegevens uit ziekenhuisdatabestanden bekend. Ernstige hypoglykemie werd gedefinieerd als hypoglykemie die leidde tot een ziekenhuisopname. De volgende variabelen werden in de analyses meegenomen: 1) vóór de ziekenhuisopname bekend met hartinfarct, CVA, perifeer vaatlijden, hartfalen, atriumfibrilleren of kanker; 2) in de zes maanden vóór de ziekenhuisopname statinegebruik of antistolling; 3) de bloedglucose verlagende medicatie drie maanden vóór ziekenhuisopname; 4) de waarden voor HbA1c, rookgedrag, alcoholgebruik, systolische bloeddruk, totaal cholesterol, BMI en eGFR die zo dicht mogelijk bij de ziekenhuisopname lagen. In de analyse is rekening gehouden met het verschillend voorkomen van al deze variabelen bij mensen met en zonder een ernstige hypo en ook met het gegeven dat wie vroeg sterft door een cardiale niet ook aan kanker kan sterven, en andersom. Ook met leeftijd, geslacht, ras en sociaaleconomische status (SES) werd rekening gehouden.
Resultaten
De gegevens van 74.610 mensen werden geanalyseerd. Van hen hadden 388 (0.5%) minstens één ernstige hypo doorgemaakt. In vergelijking met degenen die geen hypo hadden doorgemaakt waren zij ouder, vaker blank, hadden ze een lagere SES, een lagere BMI en een hoger (!) HbA1c. In de groep mensen met een ernstige hypo gebruikte 35.3% insuline (6.6% in de groep zonder ernstige hypo) en hadden meer mensen kanker, een hartinfarct, perifeer vaatlijden, atriumfibrilleren, hartfalen of een CVA.
Gedurende een mediane follow-up van 7.1 jaar stierven 236 (60.8%) van de mensen die een ernstige hypo hadden doorgemaakt tegenover 25% in de andere groep. Wie een ernstige hypo had doorgemaakt had in die periode een 10,2% hoger absoluut risico op een cardiovasculaire dood; voor kanker en ‘overige sterfteoorzaken’ waren de absolute verschillen 0.4% en 25.2%. Deze getallen zijn niet gecorrigeerd voor de bovengenoemde variabelen. Naarmate mensen op oudere leeftijd (50, 60, 70 of 80 jaar) een ernstige hypo doormaakten nam niet alleen het 5-jaars-mortaliteitsrisico steeds meer toe, maar werd ook het verschil tussen mensen met en zonder ernstige hypo groter, met name door sterfte door ‘overige oorzaken’ (extra absoluut risico op sterfte door overige oorzaken 5% bij 50 jaar; 11,1% bij 60 jaar; 18,8% bij 70 jaar en 20,9% bij 80 jaar).
In de groep mensen met een complete dataset en na correctie voor alle variabelen hadden mensen met een ernstige hypo die een sulfonylureumderivaat gebruikten vervolgens nog een 13% hoger risico op een CV-dood in vergelijking met de hierboven beschreven hele groep.; de risico’s op kanker en ‘overige oorzaken’ waren 6 resp. 20% hoger. Voor de mensen met een hypo die insuline gebruikten waren de extra risico’s nog groter, namelijk 42%, 21% en 35%.
Discussie
Een hypo die een ziekenhuisopname noodzakelijk maakt, betekent in de jaren daarna een groter absoluut risico op sterfte. Daarbij speelt cardiovasculaire sterfte niet de hoofdrol. We realiseren ons dat een hypo om uiteenlopende redenen tot een ziekenhuisopname kan leiden, het is dus geen ‘harde’ definitie. Ernstige hypo’s zullen mogelijk bij gezondere mensen minder snel tot een ziekenhuisopname leiden. Als dat zo is, overschatten we het risico van een ernstige hypo misschien. Het verband tussen het optreden van een ernstige hypo en een cardiovasculaire dood in de jaren daarna lijkt niet- causaal. Een ernstige hypo lijkt eerder te wijze op een soort algemene kwetsbaarheid (‘frailty’) van de betreffende persoon. Het is goed daar rekening mee te houden.
Referentie
Zaccardi F, Ling S, Lawson C, Davies M, Khunti K. Severe hypoglycaemia and absolute risk of cause-specific mortality in individuals with type 2 diabetes: a UK primary care based observational study. Diabetologia 2020;63:2129-39
