Niet-alcoholische leververvetting (NAFLD) gaat vaak samen met type 2 diabetes. De aanwezigheid van type 2 diabetes bij patiënten met NAFLD is een risicofactor voor progressie naar niet-alcoholische steatohepatitis, fibrose, cirrose en hepatocellulaire kanker. Daarnaast is NAFLD zelf een risicofactor voor hart- en vaatzieken en chronische nierziekten. Gewichtsverlies heeft in het algemeen een gunstig effect op leververvetting, maar is vaak moeilijk te bewerkstelligen. SGLT-2 remmers verbeteren bij patiënten met type 2 diabetes niet alleen de glucoseregulatie, maar hebben mogelijk ook een gunstige invloed op lipogenese in de lever. Sabine Kahl, een onderzoeker uit Duitsland, onderzocht om deze reden het effect van de SGLT-2 remmer empagliflozine op leversteatose en rapporteerde de bevindingen in Diabetes Care.
Uitvoering
In dit gerandomiseerde, dubbelblinde onderzoek werden 84 patiënten met een goed gereguleerde type 2 diabetes (gemiddeld HbA1c 49 ± 10 mmol/mol, gemiddelde diabetes duur 3.2 jaar) gedurende 24 weken behandeld met 25 mg empagliflozine of placebo. Indien patiënten orale glucoseverlagende medicatie gebruikten, moest dit tenminste 1 maand voorafgaand aan inclusie in de studie worden gestaakt. De primaire uitkomstmaat was het verschil tussen de groepen in de verandering van levervetgehalte (gemeten middels MRI). Secundaire uitkomstmaten waren de veranderingen van hepatische insulinegevoeligheid, urinezuur- en hoog-moleculair-gewicht (HMW) adiponectinespiegels. Door middel van ANCOVA multivariabele analyse werd gecorrigeerd voor geslacht, leeftijd en BMI
Belangrijkste resultaten
81% van de patiënten in de empagliflozine arm hadden bij start van de studie NAFLD, versus 78% in de placebo arm. Na 24 weken was er in de empagliflozine arm een placebo-gecorrigeerde absolute daling van levervetgehalte van -1.8 % (-3.4, -0.2, p = 0.02) en een relatieve daling van -22% (-36, -7, p= 0.009). Gewichtsverlies trad alleen op in de empagliflozine arm (placebo-gecorrigeerde verandering -2.5kg). Na correctie voor dit gewichtsverlies was er geen statistisch significant verschil meer in daling van levervet tussen de groepen. Er was tevens geen verschil in verandering van hepatische insulinegevoeligheid. In de empagliflozine groep was er een grotere placebo-gecorrigeerde daling van urinezuur (-74 mol/L [-108, -42], p<0.001) en stijging van HMW adiponectine (36% [16, 60], p<0.001) ten opzichte van de controlegroep.
Conclusie en relevantie voor de dagelijkse praktijk
Emplagliflozine verlaagt de hoeveelheid levervet bij patiënten met zeer goed gereguleerde type 2 diabetes en een relatief korte ziekteduur. Dit resultaat gaat hand in hand met het gewichtsverlies bewerkstelligd door emplagliflozine. Het vrij grote effect van empagliflozine op urinezuur spiegels en HMW adiponectine is intrigerend. Hoge spiegels van urinezuur zijn geassocieerd met verhoogde oxidatieve stress in levercellen, met verhoogde lipogenese in deze cellen als gevolg. HMW adiponectine daarentegen gaat lipidenopslag in de lever tegen en werkt anti-inflammatoir. Of de daling van urinezuur en stijging van HMW adiponectine in de empagliflozine arm daadwerkelijk duidt op een beschermend effect van empagliflozine op de lever, is niet duidelijk. Verder onderzoek is nodig om de klinische relevantie van deze resultaten te beoordelen.
Referentie
Kahl S et al. Empagliflozin effectively lowers liver fat content in well-controlled type 2 diabetes: A randomized, double-blind, phase4, placebo-controlled trial. Diabetes Care 2020;43:298–305
