Bij personen met diabetes treedt in 5-15 % van de gevallen pijnlijke diabetische neuropathie op. Behandelingsmogelijkheden zijn pregabaline, gabapentine, SSRI’s of tricyclische antidepressiva en soms ook lokale zalven (capsaicine). Daarnaast wordt ook transcutane elektrische neurostimulatie (TENS) toegepast. Bij deze behandelingen wordt in het algemeen bij een deel van de patiënten pijnreductie bereikt tot 50 % van de oorspronkelijke pijn. De meeste studies zijn van korte duur en met kleine aantallen patiënten.
In experimenteel onderzoek kwam naar voren dat stimulatie met hoger frequentie elektrische signalen (10 kHz in plaats van 40 – 60 Hz zoals bij TENS) de dorsale ganglia van het ruggenmerg geprikkeld worden, wat leidt tot sterkere afname van pijnsensatie. Dit principe is nu toegepast in een klinische trial bij personen met pijnlijke diabetische neuropathie.
Methoden
Tussen 2017 en 2021 werden in USA 216 personen met pijnlijke diabetische neuropathie en onvoldoende effect bij gebruik van minimaal een jaar en van meerdere categorieën van bovengenoemde geneesmiddelen gerandomiseerd naar:
- Hoogfrequente neurostimulatie (SCS) in combinatie met medicatie
- Alleen medicatie
Inclusiecriteria
- Minimaal 5 op een VAS-schaal
- Diabetes moet gereguleerd zijn met een HbA1c lager dan 10% (86 mmol/mol)
Stimulatie vindt plaats via implantatie van 2 electroden in de epidurale ruimte van het ruggenmerg (op thoracaal of lumbaal niveau), omdat de korte hoogfrequente en lage amplitude elektrische signalen niet goed door de huid dringen(in tegenstelling tot de TENS). De electroden worden verbonden met een stimulator, die net als een pacemaker, subcutaan geïmplanteerd wordt in de flank of bil.
Resultaten
De eenjaars resultaten zijn eerder gepubliceerd in Diabetes Care in januari 2022. De presentatie op de EASD betrof de tweejaars resultaten van de combinatiegroep (SCS+medicatie, N=142) na behandeling van minimaal 1 jaar (veelal 2 jaar). De gemiddelde pijnscore daalde van 7,5 naar 2 op de VAS. De gemiddelde daling van de pijnscore was 77 %.
De impact op de Health –Related Quality of Life (EQ-5 score) was dat de kwaliteit van leven score steeg van 0,63 naar 0,80 en daarop bleef gedurende de gehele studieperiode van 2 jaar. Dit betekent een stijging tot het niveau dat gezonde personen ervaren.
Er waren 8 procedure-gerelateerde infecties (5 %), die in 3 gevallen reageerden op antibiotica en in 5 gevallen tot verwijdering van de stimulator leidden; daarnaast nog 1 andere verwijdering van de stimulator. Er waren geen verwijderingen van de stimulator wegens onvoldoende effect. Dit aantal complicaties komt overeen met het aantal in een andere studie van vergelijkbare grootte bij patiënten met lage rugpijn.
Conclusie en relevantie voor de dagelijks praktijk:
In de EU is de gebruikte NEVRO neurostimulator ook CE geregistreerd sinds 2016, maar is gebruik ervan bij pijnlijke diabetische neuropathie niet opgenomen in de richtlijnen vanwege het ontbreken van goed bewijs vanuit klinische studies. In de USA is er FDA goedkeuring. Dit is de eerste en grootste lange termijn studie in personen met ernstige diabetische neuropathie die een groot effect laat zien. Voor personen met ernstige pijnlijke diabetische neuropathie, niet reagerend op verschillende medicamenteuze behandelingen, kan deze behandeling in de toekomst een optie zijn.
Deze behandeling wordt door pijnpoli’s toegepast bij perifere pijn en bij lage rugpijn. In overzichtsartikelen werkt de behandeling beter bij perifere (been/voet) pijn dan bij lage rugpijn en ook sterker dan laagfrequente neurostimulatie.
Bron:
EASD 2022 Abstract 53; E. Petersen: Evidence of significant reduction in pain and sensory symptoms of diabetic neuropathy with 10 kHz spinal cord stimulation: 24 month RCT outcomes.
