De bevruchte eicel is pluripotent: heeft alle eigenschappen in zich. Gaandeweg het leven ontstaan er functies, doordat cellen differentiëren. Hiermee worden veelal andere functies (zoals delen of bepaalde stoffen aanmaken) verloren. De bètacel van de pancreas is zo’n hoog gespecialiseerde cel, die insuline aanmaakt en vele andere functies heeft verloren.
Steeds duidelijker wordt het dat bij T1 DM de bètacellen van de eilandjes van Langerhans in de pancreas niet in alle gevallen kapot zijn, maar slechts geen insuline aanmaken en hun functie dus hebben verloren. Indien deze nog levende bètacellen hun oorspronkelijke insuline producerende functie kunnen herwinnen, dan ligt daar een belangrijke oplossing (en ook toepassing) voor de behandeling van T1DM.
De groep van Prof. Bart Roep uit Leiden en de USA doet al jaren hier onderzoek naar.
Onderzoek en resultaten
In het juni nummer van Diabetologia verscheen van hun hand een ingewikkeld artikel dat ik hier zo leesbaar mogelijk zal samenvatten:
In cellen van menselijke eilandjes van Langerhans werd ontdekt dat RNA verkeerd werd afgelezen (alternative splicing), zodat een preproinsulinemolecuul met een afwijkende C-keten werd geproduceerd. De cellen, waarin dit werd gevonden, bleken delta cellen te zijn (die normaliter het hormoon somatostatine aanmaken) en geen bètacellen. Dit afwijkende preproinsuline zette cytotoxische T lymfocyten aan om de eilandjes van Langerhans te beschadigen. De verklaring dat juist de delta cellen dit afwijkende molecuul maken ligt in het feit dat de bètacellen enzymen hebben om afwijkende insulinemoleculen intracellulair onklaar te maken. Deltacellen hebben dit niet.
Consequenties voor de praktijk: nog niet
Consequenties voor inzicht: steeds duidelijker wordt dat een subgroep van patiënten met T1DM nog een kleine restproductie insuline overhoudt. Dit bevestigt dat niet alle bètacellen kapot zijn, maar dat er een functiestoornis is. Door inzicht te krijgen in de functiestoornis (verkeerde splicing van mRNA waardoor er een immunogeen product gemaakt wordt dat niet afgebroken kan worden) komen we dichter bij de pathofysiologie van T1DM en daarmee in de toekomst onderzoek naar andersoortige behandelingen.
Referenties
R van Tienhoven et al. ( groep E. de Koning/B. Roep): Presence of immunogenic alternatively spliced insulin gene product in human pancreatic delta cells
Diabetologia volume 66, pages 884–896 (2023)
