We weten allemaal dat regelmatig bewegen goed is en een positief effect heeft op diverse cardiovasculaire risicofactoren. Toch bewegen veel mensen te weinig. Niet alle studies die de associatie tussen wandelen en cardiovasculair overlijden onderzochten, rapporteren een positieve associatie, waarschijnlijk omdat alleen matig intensief wandelen geassocieerd is met een verlaagd risico op (cardiovasculair) overlijden1. Het voordeel van fietsen ten opzichte van wandelen is dat fietsen een hogere intensiteit van beweging heeft (matig-intensief) in vergelijking met wandelen. Tot op heden ontbreken studies die de rol van fietsen in het voorkomen van (cardiovasculair) overlijden hebben onderzocht in mensen met diabetes mellitus (DM). Het primaire doel van deze studie was het onderzoeken van de associatie tussen fietsen en (cardiovasculair) overlijden en het secundaire doel was de verandering in fietsen (start, stop of continueren van fietsen) na 5 jaar follow up en (cardiovasculair) overlijden.
Methoden
Het betreft een prospectieve cohortstudie van 52.1234 volwassenen die deelnamen aan de EPIC (European Prospective Investigation into Cancer and Nutrition) studie. Mensen met zelf gerapporteerde DM op baseline werden geselecteerd. Middels vragenlijsten werden gegevens over medische voorgeschiedenis, socio-demografische en leefstijl factoren verzameld in 10 West-Europese landen van 1992 tot 2000 (baseline) en een tweede uitvraag 5 jaar na baseline. Het aantal gefietste minuten werd verdeeld in 5 categorieën: 0, 1-59, 60-149, 150 tot 299 en 300 of meer minuten per week. De deelnemers rapporteerden zelf het aantal minuten fietsen per week. De uitkomst maat was totale mortaliteit en cardiovasculaire mortaliteit gecorrigeerd voor andere fysieke activiteiten, diabetes duur, socio-demografische en leefstijl factoren.
Resultaten
7459 mensen met DM uit de EPIC werden geïncludeerd, de gemiddelde leeftijd was 55.9 (SD 7.7) jaar met een gemiddelde BMI van 29.0 (SD5.0) kg/m2 en 52.6 % was vrouw. De diabetesduur was gemiddeld 7.7 (SD 8.1) jaar. Gedurende 110. 944 persoonsjaren follow up, overleden 1673 mensen. Vergeleken met de referentie groep van mensen die niet fietsten op baseline (0 min/week), waren de gecorrigeerde hazard ratio’s (HR) voor overlijden respectievelijk 0.78 (95%CI, 0.61-0.99), 0.76 (95%CI, 0.65-0.88), 0.68 (95%CI, 0.57-0.82), en 0.76 (95%CI, 0.63-0.91) voor fietsen 1 tot 59, 60 tot 149, 150 tot 299, en 300 of meer min/week. 5423 mensen met DM complementeerden zowel de eerste als de tweede uitvraag van vragenlijsten. Vergeleken met mensen die niet fietsten op baseline en ook niet tijdens follow up was de gecorrigeerde HR voor mortaliteit in mensen die fietsten en daarna stopten 0.90 (95%CI, 0.71-1.14), in mensen die initieel niet fietsen maar starten met fietsen 0.65 (95%CI, 0.46-0.92) en voor mensen die fietsen op beide meetmomenten 0.65 (95% CI, 0.53-0.80). Resultaten zijn vergelijkbaar voor cardiovasculaire mortaliteit.
Conclusie
In deze cohortstudie is fietsen is geassocieerd met een 22 % lagere kans op overlijden in mensen met DM in vergelijking met mensen die niet fietsen. Gedurende een 5 jaar follow up periode was het starten van fietsen en het continueren van fietsen geassocieerd met een 35 % lagere kans op overlijden.
Consequenties voor de praktijk
Moeten we mensen met diabetes vaker adviseren om de fiets te pakken? En moeten we mensen adviseren om vaker de fiets te pakken in plaats van te wandelen? Om deze vragen te beantwoorden is een gerandomiseerde studie nodig. Residuele confounding is in deze studie waarschijnlijk, immers fietsen vraagt om enige conditie, balans en de financiële mogelijkheid om een fiets aan te schaffen. Positief punt van deze studie is dat zij hebben onderzocht wat het effect was op overlijden als mensen met DM starten of stopten met fietsen gedurende de follow up periode. Een opvallende bevinding was dat het gunstige effect van fietsen op overlijden leek af te nemen indien > 5 uur per week werd gefietst. Een mogelijke verklaring hiervoor zou een toename in (ernstige) hypoglycemie en of verkeersongelukken kunnen zijn. Echter gegevens hierover ontbraken in de studie evenals gegevens over het type DM. Toch moeten we concluderen dat het gunstig lijkt om wat vaker de “ouderwetse” fiets (niet elektrisch) te pakken in plaats van de auto en in een land waar meer fietsen zijn dan mensen zou dat toch moeten lukken!
Referentie
1. Gregg EW, Gerzoff RB, Caspersen CJ, Williamson DF, Narayan KM. Relationship of walking to mortality among US adults with diabetes. Arch Intern Med. 2003;163(12):1440-1447. doi:10.1001/archinte.163.12.1440
Bron
Ried-Larsen M, Rasmussen MG, Blond K, et al. Association of Cycling With All-Cause and Cardiovascular Disease Mortality Among Persons With Diabetes: The European Prospective Investigation Into Cancer and Nutrition (EPIC) Study. JAMA Intern Med. Published online July 19, 2021. doi:10.1001/jamainternmed.2021.3836
