Om de huidige obesitasepidemie de kop te bieden moeten nieuwe strategieën onderzocht worden. EASD ‘rising star’ Mariëtte Boon postuleert dat een veelbelovende strategie het verhogen van het energieverbruik is door middel van het activeren van bruin vet. Bruin vet draagt bij aan energieverbruik door het verbranden van vetzuren tot warmte. Dit gebeurt in de vele mitochondriën die het bruin vet rijk is. De vetzuren die verbrand worden zijn initieel afkomstig uit vetdruppeltjes in het weefsel zelf, maar na langdurige activatie van bruin vet worden ook vetten vanuit andere voorraden – zoals het wit vet en de lever – verbrand. Dit leidt uiteindelijk tot een verbetering van het vetmetabolisme en insulinegevoeligheid.
Activeren van bruin vet: hoe doen we dat? Aangezien ‘kou’ de fysiologische activator van bruin vet is, is één van de mogelijkheden om onszelf bloot te stellen aan kou. Dit is echter niet alleen onprettig (althans, voor velen), maar zelfs niet altijd mogelijk, bijvoorbeeld wanneer we een warme Nederlandse zomer hebben. Boon onderzocht in haar studies manieren om bruin vet farmacologisch te activeren, zowel direct als indirect via het brein. In preklinische studies lieten zij en haar collega’s zien dat verschillende compounds zeer effectief waren in het activeren van bruin vet, en dit leidde niet alleen tot vermindering van vetopslag maar ook tot vermindering van atherosclerose. Ook in mensen bleek farmacologische activatie van bruin vet mogelijk: verhogen van de beschikbaarheid van circulerende niveaus van GLP-1 leidde tot een vergroting van het bruin vet volume.
Echter, tijdens de uitvoering van de humane studies liepen Boon en collega’s tegen een uitdaging aan: het bleek erg lastig te zijn om de hoeveelheid en activiteit van bruin vet in mensen te visualiseren. De huidige ‘gouden standaard’ is namelijk het meten van de opname van het glucoselabel 18F-FDG door middel van een PET scan. Echter, deze opname wordt door veel factoren beïnvloed, niet in de laatste plaats insulinegevoeligheid. En dit vermindert nu net in geval van obesitas, de doelgroep waarin je bruin vet het liefst onderzoekt. Muisstudies uitgevoerd door Boon en collega’s lieten zien dat bruin vet met name vetzuren opneemt vanuit lipoproteïnen in het plasma. Daarom richt het vervolgonderzoek van Boon en collega’s zich op de mogelijkheid om een nieuwe tracer te ontwerpen: een gelabeld vetzuur ingebouwd in een triglyceride in een lipoproteïne. Hiermee hopen zij bruin vet nog nauwkeuriger te meten en de respons van het weefsel op therapieën optimaal te bestuderen.
Klik hier voor meer informatie over het Leids onderzoek naar bruin vet.
