Mensen met diabetes hebben een grotere kans om vroegtijdig te overlijden: voor 45- tot 70-jarigen met diabetes type 1 is de kans op overlijden vijf keer zo groot als voor mensen zonder diabetes en voor mensen met diabetes type 2 is dit twee keer zo groot. Mensen van 45 jaar met diabetes type 1 leven naar verwachting dertien jaar korter en mensen van 45 jaar met type 2 naar verwachting drie jaar. Dit zijn enkele van de resultaten van recent onderzoek van het Nivel en RIVM, in opdracht van het Diabetes Fonds. Goede controle van de bloedglucosespiegel en alert zijn op de ontwikkeling van complicaties is aan te bevelen, omdat vroegtijdige aanpak in dezen kan bijdragen aan de het vergroten van kwaliteit van leven en de levensverwachting.
Ruim 1,2 miljoen Nederlanders hebben diabetes en dat aantal groeit tot ruim 1,4 miljoen in 2040. De levensverwachting van mensen met diabetes hangt af van de mate waarin hun bloedglucose onder controle is en van het al dan niet optreden van complicaties als hart- en vaatziekten en nierproblemen.
Met name diabetes type 1 heeft invloed op de levensverwachting
Voor zowel mannen als vrouwen van 45 jaar met diabetes type 1 is de resterende levensverwachting ongeveer dertien jaar korter dan de levensverwachting van mensen van 45 jaar zonder diabetes. Het verschil in levensverwachting is op 65-jarige leeftijd minder groot, maar voor mannen nog steeds zeven jaar en voor vrouwen ruim acht jaar. Bij diabetes type 2 is de invloed op de levensverwachting kleiner; hier is levensverwachting bij zowel mannen als vrouwen op 45-jarige leeftijd vier jaar korter en op 65-jarige leeftijd twee jaar.
Bij weinig mensen die overlijden met diabetes dit ook als doodsoorzaak gemeld
Ruim een kwart van de in totaal ruim 1,1 miljoen 45-plussers die overleden in de periode 2012-2019, had diabetes. Bij slechts 7% van hen wordt diabetes ook als de doodsoorzaak gemeld. Dit komt waarschijnlijk omdat veel van de mensen met diabetes die overlijden, niet overlijden aan de gevolgen van diabetes zelf maar aan complicaties bij diabetes, zoals hart- en vaatziekten. Deze complicaties worden dan als doodsoorzaak geregistreerd en niet de diabetes.
Cijfers diabetes en sterfte 2012-2019 onder 45-plussers
Sterfgevallen in Nederland over de periode 2012-2019:
- In totaal overleden er 1.142.517 personen ouder dan 45 jaar; dit komt neer op gemiddeld 143.000 overleden personen per jaar.
- Onder hen waren naar schatting gemiddeld 39.000 mensen bij de huisarts bekend als patiënten met diabetes; 2.300 mannen en 2.600 vrouwen met diabetes type 1 (3%) en 17.000 mannen en 17.000 vrouwen met diabetes type 2 (24%).
- Terwijl dus ruim 25% van de 45-plussers die overleden diabetes hadden, werd bij slechts 7% van hen diabetes ook als de doodsoorzaak gemeld.
Controle van bloedglucose en alert zijn op complicaties essentieel
Diabetes type 1 is vooralsnog niet te voorkomen of te genezen. Goede controle van de bloedglucosespiegel en alert zijn op de ontwikkeling van complicaties kunnen wel bijdragen aan de kwaliteit van leven van mensen met diabetes type 1 en mogelijk het verschil in levensverwachting verkleinen.
Diabetes type 2 is deels te voorkomen door meer aandacht te hebben voor gezonde voeding, meer bewegen en preventie van overgewicht. Goede begeleiding en monitoring hierbij is belangrijk; ook hier geldt dat een goede bloedglucosespiegel het risico op complicaties verkleint, waardoor de kwaliteit van leven verbetert en de levensverwachting mogelijk toeneemt.
Over het onderzoek
Voor het maken van de schatting van het aantal mensen met diabetes dat in de periode 2012-2019 is overleden, hebben we (gespeudonimiseerde) zorggegevens van Nivel Zorgregistratie Eerste Lijn gekoppeld aan de demografische gegevens van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). In ons onderzoek betrokken we de cijfers van meerdere jaren (2012-2019) en van alle mensen vanaf 45 jaar. Voor het berekenen van de levensverwachting van drie onderzoeksgroepen – mensen met diabetes type 1, mensen met diabetes type 2 en mensen zonder diabetes – sloten we aan bij de methode die het CBS gebruikt.
Vragen en antwoorden nieuwe cijfers levensverwachting
Het Diabetes Fonds heeft ter verduidelijking en nuancering een overzicht gemaakt van veelgestelde vragen die leven onder mensen met diabetes type 1. Dit overzicht vindt u hier: https://www.diabetesfonds.nl/over-diabetes/nieuws/vragen-en-antwoorden-nieuwe-cijfers-levensverwachting
Het onderzoek werd uitgevoerd door Nivel en RIVM, in opdracht van het Diabetes Fonds. Voor vragen of opmerkingen over de berekening van de cijfers kunt u terecht bij RIVM-medewerkers Henk Hilderink, henk.hilderink@rivm.nl of Rene Poos, rene.poos@rivm.nl. Voor vragen over de duiding van de cijfers kunt u terecht bij het Diabetes Fonds.
Bron: Nivel
